Sağlıklı Gebelik Rehberi

Gebelik Öncesi Muayene:

Çocuk sahibi olmaya karar verdikten sonra ilk yapılması gereken bir hekim seçmek olmalıdır. Hekiminiz yapacağı ilk muayenede vücudunuzun gebelik için hazırlık durumunu ortaya koyan fiziksel muayene, bir takım testler ve psikolojik durumunuzu değerlendirecektir. Bu değerlendirme ışığında yapılması gerekenlere birlikte karar verdikten sonra hekiminizin yönlendirmeleri dışında çevreden duyulan, sosyal medyadan, internet siteleri üzerinden, gazete ve dergi yazılarından okuduğunuz tavsiyelerden uzak durmalı, hekiminize danışmadan bilimsel olmaktan uzak uygulamalara itibar etmemelisiniz. Hekiminizin tavsiyesi dışında itibar edeceğiniz bu tip gıda takviyesi, vitamin desteği, sportif hareketler vb.. uygulamaların sizin ve bebeğin sağlığına zarar verebileceğini unutmayın. Hekiminiz yapacağı ilk muayenede tıbbi geçmişiniz, geçmiş rahatsızlıklarınız, kullandığınız ilaçlar ve muayene zamanındaki genel sağlık durumunuzun olası hamileliğe etkisini anlamaya çalışacaktır. Size yöneltilen sorulara vereceğiniz cevaplar ve kişisel bilgilerinizin doktor-hasta gizliliği içinde kalacağını bilerek hekiminizi yanlış yönlendirebilecek bilgilerden uzak durmalısınız. Kan grubunuz, kalp ya da tansiyon sorununuzun olup olmadığı, şeker hastalığı, tiroid hastalıkları, daha önce herhangi bir operasyon geçirip geçirmediğiniz, myom, endometriozis (çikolata kisti), yumurtalık kisti gibi bir jinekolojik probleminizin olup olmadığı gebe kalmanızda ve gebeliğin takibinde büyük önem taşır. Bazı jinekolojik hastalıklar ve enfeksiyonlar hamile kalmada güçlüğe ya da hamile kalındığında düşüklere neden olabildiğinden jinekolojik öykü son derece önemlidir. Eğer daha önce doğum yaptıysanız bebeklerin doğum haftaları, doğum şekilleri, kiloları, eylem ve doğum sırasında ve sonrasında yaşananlar değerlendirilir. Daha önceden tekrarlayan düşükler, sakat, ölü doğum öykünüz varsa veya gebelik sırasında yüksek tansiyon, şeker hastalığı veya erken doğum sorunlarınız olduysa bunlar doktorunuza çok yardımcı olacak ve sizinle ilgili gebelik öncesi bazı önlemler almasında yol gösterecektir. İlk muayenedeki bulgular ışığında kişisel durumunuza göre yapmanız ve yapmamanız gerekenleri hekiminiz size anlatacaktır.

​

Gebelikte Beslenme:

Vücudunuza aldığınız tüm besinler sizin sağlığınızı etkilediği gibi , plasenta ve kan dolaşımı yoluyla bebeğinizi de etkilemektedir. Gebelikte esas olan çok yemek değil sağlıklı ve dengeli beslenmektir. Gebelikte mümkün olduğunca ana öğünleri atlamayınız .Gebeliğin doğası tansiyon düşüklüğüne ve halsizliği artırmaktadır. Bu sebeple ana öğünlerin arasında , sağlıklı ara öğünler ve atıştırmalıklar yiyebilirsiniz. Yaz aylarında artırmak üzere ,mutlaka  bol bol su içiniz.İlk üç ay bulantı sık rastlanan bir şikayettir. Bu durum ile baş edebilmek için sık sık ve az az yiyiniz. Tek seferde bol miktarda sıvı almayınız. Yağlı, kokulu, baharatlı, salçalı, çikolata-kakaolu yiyecekler bulantı ve kusmayı tetikleyebilir. Katı kuru gıdalar, galeta, leblebi, tuzlu kraker tüketilebilir. Zencefilli gıdalar ve B  vitamini bulantıyı azaltabilir. Üç ana öğününüzde de mutlaka taze sebzelere yer veriniz. Çiğ yenilebilen sebzeleri çiğ olarak tüketmek faydalanma açısından daha besleyicidir.  Ara öğün olarak  çok fazla olgunlaşmamış, şeker oranı yüksek olmayan meyvelerden günde iki porsiyon tüketebilirsiniz. Sebze ve meyveleri mevsiminde tüketiniz. Sera ürünü gıdalardan kaçınınız. Son yıllarda sebze ve meyvelerdeki  zirai ilaç ve pestisit miktarı çok fazladır, bu sebeple sebze ve meyvelerinizi bol su ile ,iyice yıkayınız. Günde en az 2 porsiyon süt ürünü tüketiniz. Formu önemli değildir ( peynir, süt, yoğurt, ayran, kefir ). Hazır yoğurt yerine evde yapacağınız yoğurt çok daha sağlıklıdır. İçtiğiniz süt mutlaka pastörize olmalıdır. Et ürünü olarak sakatat, kokoreç, salam, sosis, midye, suşi ,etli çiğ köfte gibi gıdalardan uzak durunuz. Etlerinizi iyi pişiriniz ve çiğ et ile temastan sonra ellerinizi iyice yıkayınız. Tavuk eti olarak organik beslenmiş gezen tavuk önerilir. Haftada en az bir kez balık yiyiniz. Balık yediğiniz gün omega3'lü vitamin içilmeyebilir. Koruyucu, katkı maddeli, pakete girmiş, hazır gıdalar tüketmek yerine yiyeceklerinizi kendiniz evde hazırlayınız. Fazla miktarda çay ve kahve içmeyiniz. Günde 1 tane soda ve Türk kahvesi içilebilir. Kimyasal içerikli, asitli, katkı maddeli yapay içeceklerden uzak durunuz. Meyve sularını kendiniz hazırlayınız (meyve suyu içmek yerine meyvenin kendisini tüketmek daha sağlıklıdır).  Hazır meyve suyu tüketecekseniz, çok fazla şeker içerdiğinden yarı yarıya sulandırınız .  Alkol gebelikte kesinlikle tüketilmemelidir. Kuruyemiş olarak tuzlanmamış, kavrulmamış , çiğ olanları tercih ediniz. Gebelikte en çok önerilen kuruyemişler ceviz, badem ve fındıktır. Günde mümkünse bir avuç kadar ara öğünlerde tüketmek yeterlidir. Erken gebelikte bulantılarla baş etmek açısından sarı ve beyaz leblebi de önerilir. Çok fazla yağ içerdiğinden kaju ve ay çekirdeğinin fazla tüketiminden kaçınınız. Çeşitli kaynaklarda gebelikte zararlı olabileceği bildirildiğinden adaçayı, ekinezya, sinameki, keten tohumu ve fesleğen tüketmekten kaçınınız. Bunların dışındaki sıradan bitki çayları ve Türk mutfağı baharatlarının kullanımı zararlı değildir. Maydanoz ve dereotunun düşük yapıcı etkisi olduğu kanıtlanmış bir bilgi değildir.

Gebelikte Aşılar:

4. Aydan itibaren Tetanos aşısı yapılabilir. Aşı uygulamaları Aile Sağlığı Merkezleri tarafından yapılmaktadır. Korona virüs aşısı gebeliğin ilk 3 ayında önerilmemektedir.

​

İlk Muayene Testleri: 

• Tam kan sayımı

• Tam idrar tahlili

• Açlık kan şekeri, üre, kreatinin, AST, ALT

• TSH

• TORCH (Toxoplasma, rubella, cytomegalovirus, herpesvirus antikorları)

• Hepatit B antijen ve antikor

• Varicella Zoster (suçiçeği) antikor.

​

Gebelikte Kilo Alımı ve Egzersiz:

Sağlıklı bir gebelik için, gebelik başında normal kilolu gebeler için: 11-14 kg , zayıf kilolu gebeler için: 14-18 kg , hafifçe fazla kilolu gebeler için: 8-11 kg, aşırı kilolu gebeler için :5-8 kg kilo alımı yeterlidir. Daha fazla kilo almak bebeğinizi daha sağlıklı yapmayacağı gibi, sizi ve bebeğinizi fazla kilolu olmanın riskleri ile karşı karşıya getirecektir. Düşük kilo alımı ise düşük doğum ağırlıklı bebek ve erken doğuma sebep olabilmektedir. 

​